Wspomnienie o bitwie …
W październiku w 1914 roku wojna dodarła do Ziemi Kozienickiej . Rozpoczęto Operacje Iwangorodzką , której celem było zdobycie Twierdzy Dęblińskiej . Połączone wojska niemiecko -austriackie zaatakowały wojska rosyjskie na dwóch połączonych frontach od Płocka , Warszawy aż po Tarnów , Przemyśl . Na Ziemi Kozienickiej walczyło wówczas ponad 100 tys. żołnierzy w tym 1 pułk Legionów pod dowództwem Józefa Piłsudskiego . W dniach 21 do 27 października 1914 roku polskie oddziały walczyły na przedpolach Twierdzy Dęblińskiej zdobywając wsie Kamyk , Laski , Anielin . Legioniści ponieśli duże straty , ranny w głowę od szrapnela został Józef Piłsudski . Rosjanie byli na tym odcinku frontu szczególnie dobrze przygotowani do walki . Gęsto porośnięte lasy puszczy kozienickiej nie sprzyjały szybkiej bitwie , a mimo to wojska rosyjskie parły naprzód wysyłając do walki jak najwięcej żołnierzy . W jeden dzień poległo ponad 16 tysięcy żołnierzy rosyjskich na tym odcinku frontu oraz równie wielu żołnierzy wojsk austriackich i niemieckich . Ich cmentarze są rozsiane na Ziemi Kozienickiej . Szczególny jest cmentarz w Policznej , który kryje 1200 żołnierzy wojsk austriackich i 150 Polaków z 13 Galicyjskiego Pułku Piechoty „Krakowskie Dzieci”. „Przebyłem Kraśnik i wszystkie bitwy pod Lublinem, przebyłem odwrót po tych bitwach i zdawało mi się, żem piekło widział i przebył za życia ale to, com przebył pod Iwangorodem w bitwach w Policznie, było stokroć straszniejsze, niż piekło”…mówił nam jeden z rannych, żołnierz 13 pułku krakowskiego – „dziecko Krakowa” – taki cytat, pochodzący z ówczesnej prasy, można znaleźć w relacjach z pola bitwy pod Dęblinem . Inny wspomina: „Im więcej zbliżamy się do Augustowa, tem: okopy częściej się napotykają – w okopach tych walczyli „dzieci Krakowa” (13 pułk) i jak ślady wskazują, walczyli dzielnie – wielkie ilości ich wyginęły. Po bokach szosy trupy już pochowane, lecz dalej w lasy, ku Krasnmu, Zagożdżonowi – całe stosy ich jeszcze leżą” . W tych bitwach brali udział również Polacy wcieleni do armii rosyjskiej , historia nie oszczędziła im również występowania przeciwko swoim rodakom . Dla Józefa Piłsudskiego i jego legionistów Bitwa pod Laskami pomimo strat jakie ponieśli i odwrotu , scementowała formacje legionową . Pierwszy raz Legiony uczestniczyły w dużej operacji frontowej i wywiązały się z powierzonych zadań . Za rok w 1915 w sierpniu oddziały niemieckie przekroczyły Wisłę pod Ryczywołem i Twierdza Dęblińska upadła pomimo znacznego wzmocnienia w działa i ludzi . Ofensywa wojsk niemieckich i austriackich szybko rozwinęła się na wschód . Działania wojenne w 1915 roku równie wielkie przyniosły zniszczenia dla ludności Ziemi Kozienickiej , ale wówczas w znaczną część Polaków wstąpiła nadzieja na niepodległość , gdy po ponad 100 latach opuścił Polskę jej rosyjski zaborca .
Sekretarz Związku Piłsudczyków – Kozienice
Marek Gozdera